Су­бот­ні, во­сень­ска-зі­мо­вы ра­нак 11 снеж­ня 2021 го­да. У баць­коў­скай ха­це не­спа­дзя­ва­на, як гром зі­мо­вай па­рою, пры­ля­це­ла з Мін­ска сум­ная на­ві­на. На 54 го­дзе жыц­ця спы­ні­ла­ся не­спа­дзя­ва­на сэр­ца на­ша­га сяб­ры Ва­ло­дзі Па­ца. На­ша­га Ва­ло­дзі — ро­дам з Кны­шэ­віч, што на Са­коль­ш­чы­не, бе­ла­ру­са сэр­цам і ду­хам, які ўсё сваё жыц­цё ах­вя­ра­ваў бе­ла­ру­скай спра­ве.

З Ва­ло­дзем па­зна­ёмі­лі­ся мы ў час З’ез­ду бе­ла­ру­скіх сту­дэн­таў у Бель­ску- Пад­ляш­скім у 1987 го­дзе. Пры­е­хаў ён ту­ды бу­ду­чы сту­дэн­там Сель­ска-тэх­ніч­най ака­дэ­міі ў Оль­ш­ты­не, дзе шту­дзі­ра­ваў тэх­на­ло­гію хар­ча­ван­ня. Ра­ней за­кон­чыў ма­лоч­ны тэх­ні­кум у Бе­ла­сто­ку. Пра з’езд да­ве­даў­ся з «Ні­вы», якую куп­ляў заў­сё­ды на бе­ла­стоц­кім вак­за­ле ў да­ро­зе з до­му ў вы­шэй­шую шко­лу. Для ўсіх нас з’яў­лен­не Ва­ло­дзі ў бе­ла­ру­скім, сту­дэн­ц­кім ру­ху бы­ло вя­лі­кай пад­ма­цоў­кай і за­ру­кай па­шы­рэн­ня бе­ла­ру­скай ідэі. Фе­на­ме­наль­на сар­га­ні­за­ваў ён і ак­ты­ві­за­ваў у роз­ных пра­я­вах оль­ш­тын­скі гур­ток Бе­ла­ру­ска­га аб’­яд­нан­ня сту­дэн­таў. Умеў спа­лу­чаць сур’­ёз­нае з за­баў­ляль­ным, так важ­нае ў ма­ла­дос­ці. Фан­та­зія і гу­мар — не­ад’­ем­ная част­ка Ва­ло­дзі­най то­ес­нас­ці. Ні­чо­га за­тым дзіў­на­га, што пе­ра­няў ён так­са­ма на пэў­ны час кі­ра­ван­не БА­Сам. Ар­га­ні­за­ва­ныя ім па­ез­д­кі ў Фран­цыю, ці ў Га­род­ню на­доў­га ўвай­ш­лі ў не­пі­са­ную, ле­ген­дар­ную гі­сто­рыю ма­ла­дых бе­ла­ру­саў Пад­ляш­ша.

Ле­ген­дар­най бы­ла яго гас­цін­насць і ку­лі­нар­ныя здоль­нас­ці. Кож­ны, хто з ім быў зна­ё­мы, мае ў сва­ім эпі­зо­дзе жыц­ця не­каль­кі гі­сто­рый, якія ўзру­ша­юць, ця­пер про­ста вы­ці­ска­юць слё­зы з ва­чэй. Ні­ко­лі не за­бу­ду, ка­лі, пры­е­хаў­шы да нас, сту­дэн­таў, у Вар­ша­ву, пры­вёз саб­ра­ныя ім са­мім слі­ма­кі, каб па­ча­ста­ваць імі гас­цей на вя­сел­лі сяб­ры. А мы іх з’е­лі без ад­па­вед­най тэр­міч­най ап­ра­цоў­кі. Ля­кар­ства на тое бы­ло ад­но, якім мы і з ах­во­тай па­ка­ры­ста­лі­ся.

Ка­лі ўжо Ва­ло­дзя стаў ка­рэс­пан­дэн­там Поль­ска­га ра­дыё ў Мін­ску, на­шы, бе­ла­ста­чан, ві­зі­ты ў бе­ла­ру­скую ста­лі­цу заў­сё­ды за­вяр­ша­лі­ся нач­ле­гам і гас­ці­най у яго ква­тэ­ры. Дзя­ку­ю­чы яму мы так­са­ма ве­да­лі пад­ра­бяз­нас­ці і скры­ва­ныя та­ям­ні­цы кух­ні бе­ла­ру­скай па­лі­ты­кі. Яго­ная кух­ня бы­ла мін­скім па­лі­тыч­на-куль­тур­ным са­ло­нам, дзе маг­лі та­ды яш­чэ ту­са­вац­ца ўла­да з апа­зі­цы­яй. Пе­ра­хо­дзя­чы да жур­на­лі­сты­кі на па­чат­ку 90-х га­доў, меў ён дзве ас­ноў­ныя ўме­лас­ці па­трэб­ныя для гэ­тай пра­фе­сіі: на­ту­раль­ны кры­тыч­ны апа­рат да бя­гу­чых па­дзей і асоб ды ўме­ласць пра­ца­ваць дзень і ноч, ня­гле­дзя­чы на ўся­ля­кія аб­ста­ві­ны. Не адзін і не два ра­зы быў я свед­кам яго­на­га пра­фе­сі­я­на­ліз­му як у ка­рэс­пан­дэн­цы­ях, так і ў по­шу­ках тэм і ана­нім­ных кры­ніц ін­фар­ма­цыі.

Жы­ву­чы ў ста­лі­цах, Мін­ску і Вар­ша­ве, сваё сэр­ца і ду­шу ад­во­дзіў у род­ных Кны­шэ­ві­чах. Тут па­бу­да­ваў но­вы дом перш за ўсё для сва­іх баць­коў, а так­са­ма як мес­ца для сва­ёй бу­ду­чы­ні. Па­мя­таю, з якой ра­дас­цю і год­нас­цю па­каз­ваў мне но­ва­бу­доў­лю ро­ду Па­цаў. Важ­ным яму бы­ло і тое, каб свай­го ма­лод­ша­га бра­та Мі­рас­ла­ва па­слаць з Са­коль­ш­чы­ны на ву­чо­бу ў Бель­скі бе­ла­ру­скі лі­цэй.

Жыц­цё­вай пра­ек­цы­яй мар і ўяў­лен­няў быў яго­ны шлюб з жон­кай Тац­ця­най 7 лі­ста­па­да 1997 го­да, які меў мес­ца ў ча­ты­рох­кут­ні­ку Мінск — Грод­на — Са­кол­ка — Бе­ла­сток. Вян­чаў­ся ў Грод­не ў Ба­ры­саг­ле­баў­скай цар­к­ве (Ка­ло­жы), ад­куль праз бе­ла­ру­ска-поль­скую мя­жу пе­ра­е­хаў з ма­ла­дой пад вэ­лю­мам, а сам у афі­цэр­скай фор­ме, па-мой­му на­па­ле­о­наў­скай. Му­зыч­нае афар­м­лен­не яго­най вя­сель­най цы­ры­мо­ніі ўзяў на ся­бе Вік­тар Шал­ке­віч. Та­кія бы­лі ча­сы і фан­та­зія на­ша­га Ва­ло­дзі.

А ця­пер, ха­ця заў­час­на, то на­заў­ж­ды вяр­та­еш­ся, да­ра­гі Ва­ло­дзя, на сваю, род­ную Са­коль­ш­чы­ну, каб ра­зам з баць­ка­мі і прод­ка­мі вес­ці бя­скон­цыя гу­тар­кі і за­піс­ваць іх на мік­ра­фон для ня­бес­най бя­скон­цас­ці. Але ж так не бу­дзе ха­паць мне тут і за­раз Твай­го го­ла­су і слоў «Ула­дзі­мір Пац — Поль­скае ра­дыё. Мінск».

Веч­ная па­мяць, да­ра­гі сяб­ра!

Яў­ген ВА­ПА