Першыя Каляды за намі. Парадавалі яны нас сваёй натуральнай, адвечнай, прыроднай стыхійнасцю, прыпісанай кліматычнай уласцівасці гэтага куточка зямлі. Усё было як трэба і так як раней. Натуральны мароз, прыгожае сонца, снег, скрыпаючы пад ботамі і ззяючы рознымі адценнямі белага колеру. Адным словам пасля зацяжных, хмарных дзён з такой вялікай дозай дэпрэсіўных настрояў, прыгажосць свету Божага выявілася ў поўнай красе. Напэўна Усявышні ў такіх змрочных часах і хвілінах для чалавецтва вырашыў нават такім чынам пацешыць нашы сэрцы і душы і занесці ўсмешку і радасць на стомленыя твары. Проста, даць надзею з адчування прыгажосці зямнога свету на святочныя і будзённыя дні. Напэўна, калі тады людзі ўглядаліся ў зорнае неба, чакаючы з’яўлення той першай, містычнай, віфлеемскай зоркі, і спажывалі калядную вячэру, то словы звыш дзвюх тысяч гадоў гістарычнай і рэлігійнай праўды, што «Хрыстос нараджаецца! Славім яго!» на фоне жывапіснага надвор’я, давалі большую моц добрай энергіі, якой хацелася абдорыць сямейнікаў і тых, пра якіх думаем і молімся.
Надзея нараджэння Гасподняга і нашага збаўлення так моцна адчуваецца ў калядках, якія на шчасце надалей неад’емна спадарожнічаюць нам у ражджэственскім перыядзе. Іх вобразнасць слоў з самага моманту нараджэння Ісуса з холадам ночы, пячорай, сенам і звярамі, мацярынскай любоўю, а потым трагічнымі падзеямі забітых маленькіх дзяцей у спалучэнні з бачанымі іконамі ў царкве і свецкімі, мастацкімі карцінамі былі для мяне з самага дзяцінства месцам бязмежнага свету ўяўленняў і фантазій. Вобразнай творчасці пушчанскага дзіцяці, дзе натуралізм жыцця і смерці спадарожнічае натуральным чынам з першых дзён твайго бачання, адчування, памятання, тваіх першых эмоцый, радасці і слёз. А тады ў гэты час стоячыя ў царкве ёлкі, намёрзлыя раней у лесе, таюць і аддаюць свой непаўторны, жывічны водар пад чалавечым дыханнем і полымем святла соцень свечак, мёдам пахучых. А пахла яшчэ таксама кажухам і ладанам кадзіла. Гэтыя хвіліны ўводзілі мяне заўсёды ў нейкі стан летуцення. Ароматэрапія прыроды і свята, плывучая музыка хору і бацюшкі слова малітвы дазвалялі мне, стоячаму ў прыхадской, вэрстоцкай царкве, зажмуружыўшы вейкі і вочы, ляцець у часе і прасторы, да той Віфлеемскай пячоры. Вакол было ўсё той таемна-касмічнай неверагоднасцю, што не пераступіць нябачныя дзверы свайго карабля часавымярэння, было б проста злачынствам над дзяцінствам.
Я тады не ведаў хто такі Шагал і пра яго палёты над роднымі мясцінамі. За яго карцінамі і мастацкімі падарожжамі-снамі адляцеў са студэнцкімі гадамі. Таксама думаю, што ў тую поўную цудаў калядную ноч, у нашай прыходскай царкве, у свеце Божых і метафізічных з’яў, перасякаліся мы не адзін і не два разы з маім сябрам Мішам Андрасюком, з суседняй пушчанскай вёскі. Пра што ён тады марыў і летуценіў абавязкова пагаворым з ім па душы ўжо бліжэйшым часам, за студзеньскім калядным сталом. Аднак то ён, будучы ўжо дарослым, для нашай, агульна беларускай, празаічнай літаратуры стартануў разам з Колькам з‑над Гайнаўкі ў свой бязмежна-звышзямны палёт. А тую ўсю поўню свету бачанага і небачанага, адчувальнага і недатыкальнага нашым пушчанскім людам удалося па-майстэрску ўкласці яму ў гукі роднага слова. Словы нанізаныя на нябачную, нябесную нітку тканую паміж небам і зямлёю, бы тая лесвіца, з якой можаш яшчэ лепей адчуваць тыя ўсе цуды каляднай ночы.
І калі калядны перыяд у жыцці беларускага народа ёсць зараз надзвычай цяжкім, то заўсёды застаецца нам надзея проста на добрыя справы. І малыя, і вялікія. Многія ўжо сумняваюцца і не даюць веры, што будзе той лепшы час. Але ўзгадайма тады, як мы, дзяцьмі будучы, чакалі Каляд і тых падарункаў, якія намі замарыліся. Неабавязкова іх мы атрымлівалі тут і зараз. З некаторымі трэба будзе справіцца ўжо самім нам, будучы дарослымі і адказнымі за калядныя цуды для наступных пакаленняў.
Яўген Вапа