160 гадоў таму – 6 лістапада 1862 году ў фальварку Якушоўка памёр Віктар Атан Каліноўскі, гісторык, археограф, бібліяфіл, удзельнік нацыянальна-вызвольнага руху 1860-ых гадоў, старэйшы брат Кастуся Каліноўскага.

Віктар Каліноўскі нарадзіўся 21 красавіка 1833 году ў мясцовасці Мастаўляны (Беластоцкі павет).

Вёска Мастаўляны ў нашы дні

Сярэднюю адукацыю атрымаў у Сьвіслацкай і Гарадзенскай гімназіях. У 1852 годзе паступіў на мэдычны факультэт Маскоўскага ўніверсітэту. З 1856 году ў Пецярбургу. На даручэньне Віленскай археалягічнай камісіі працаваў у Імператарскай публічнай бібліятэцы, адшукваў старадаўнія рукапісы па гісторыі Літвы і Беларусі.

У 1858—1862 гадах адзін з кіраўнікоў нелегальнай рэвалюцыйнай арганізацыі, якую складалі выхадцы зь Беларусі, Летувы, Польшчы, Украіны ў Пецярбургу. Распаўсюджваў сярод сябраў арганізацыі гістарычную літаратуру, займаўся вярбоўкай новых чальцоў, наладжваў сувязі з рэвалюцыйнымі арганізацыямі Кіева і Масквы.

3 1857 падтрымліваў навуковыя сувязі зь бібліятэкай Асалінскіх у Львове, зь ейным супрацоўнікам, а пасьля дырэктарам А. Бялеўскім, дапамагаў яму ў выданьні спадчыны гетмана Станіслава Жалкеўскага, навуковай працы «Monumenta Poloniae Historica». Падчас працы ў Публічнай бібліятэцы складаў генэалягічныя даведкі для прыватных асобаў, дасьледаваў гісторыю ВКЛ, антыпрыгоньніцкіх сялянскіх рухаў на Беларусі і Ўкраіне. Падрыхтаваў да друку на расейскай мове манаграфію «Уманскі гвалт» пра паўстаньне 1768 украінскіх сялянаў у месьце Умань (цяпер Чаркаская вобласьць), зь невядомых прычынаў праца ня ўбачыла сьвет). Складальнік «Каталёгу калекцыі Жэготы Анацэвіча» (СПб., 1859), дзе апісаў першакрыніцы і ў камэнтарыях выказаў свае погляды па пытаньнях беларускай і польскай гісторыі.

Сабраў унікальную бібліятэку, якая налічвала больш за 5000 рукапісаў і кніг, прысьвечаных галоўным чынам гісторыі ВКЛ. Супрацоўнічаў са штодзённай польскамоўнай газэтай «Słowo» («Слова»), якую выдаваў у 1859 у Пецярбургу Ясафат Агрызка.

Увосень 1862 захварэў на сухоты, выехаў да бацькі ў фальварак Якушоўка (цяперашні Сьвіслацкі раён), дзе і памёр.

Падмурак сядзібы ў Якушоўцы

Крыж у Якушоўцы

Магіла Віктара Каліноўскага ў Сьвіслачы